Basile(-di-gràndi-flour)
Clinopodium grandiflorum
Lamiaceae Labiaceae
Noms en français : Calament à grandes fleurs, Thé d'Aubrac.
Descripcioun :Planto que vèn souto li faiard e li blacas de basso mountagno e de colo. Se recounèis à si gràndi fueio e que sènton forço lou citroun e peréu à si flour, pulèu grando tambèn, en rapport emé lis autre Clinopodium.
Usanço :Sabèn pas se lou basile-di-gràndi-flour èi proun emplega en Prouvènço (èi pas forço coumun). Ei proun couneigu en Aubrac, que ié dison eilabas, lou tè-d'Aubrac. Adounc, emé sa bono óudour de limo, pòu servi à faire de tisano. Ei bon contro li mau de vèntre e mai enca.
Port : Erbo
Taio : Pancaro entresigna
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Clinopodium
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Basso mountagno
- Colo
Estànci : Mountagnard
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Clinopodium grandiflorum (L.) Kuntze, 1891
(= Calamintha grandiflora (L.) Moench, 1794 )
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753